Κοινοβούλιο ή Δικτατορία

Περίληψη

Το Κοινοβούλιο ή Δικτατορία; αποτελεί μια πολιτική ανάλυση επιπέδου, που παρά το ότι διαπνέεται και διαπερνιέται από ένα πνεύμα «πολεμικού κομμουνισμού» κατορθώνει εν τούτοις ακόμα και σήμερα να προκαλεί το ενδιαφέρον μας με τις εύστοχες και διεισδυτικές επί μέρους παρατηρήσεις του.Είναι γνωστή η ιδιότυπη και «ανορθόδοξη» τοποθέτηση των κομμάτων στα χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Σε καμιάν άλλη ίσως περίπτωση οι εργατικές και μικροαστικές μάζες δεν αντιτάξανε τόσο στέρεα και με τόση συνέπεια και επιμονή ένα κοινό μέτωπο με τη βασιλική παράταξη κατά των φιλελευθέρων. Ελάχιστα πειστικές ήταν οι προσεγγίσεις των βενιζελικών διανοουμένων που προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν τα γεγονότα με μικροεπεισόδια και ενδοκοινοβουλευτικές αδυναμίες ή με «βαρώνους Σεγκ» και άλλα δευτερεύοντα στοιχεία της πολιτικής ζωής. Το ίδιο ανεπαρκείς και αβαθείς στάθηκαν οι αντιβενιζελικές ερμηνείες που λίγο πολύ απέδιδαν τα πάντα στην προσωπική αίγλη και ισχύ του «ήρωα-βασιλιά». Τέλος εξ ίσου μηχανιστικές και ατελείς στάθηκαν οι όποιες αναλύσεις των νεοεισερχόμενων στην πολιτική σκηνή σοσιαλιστών, που είτε ρυμουλκήθηκαν στη λογική των φιλελευθέρων, είτε στάθηκαν υπεράνω των συγκεκριμένων ταξικών και πολιτικών πραγματικοτήτων, καταδικάζοντας τις συλλήβδην ως αντιδραστικές. Η προσέγγιση του Μάξιμου είναι αξιοπρόσεκτα διαφορετική γιατί ενώ θα σταθεί μεν σταθερά στη μαρξική άποψη που αντιλαμβάνεται την ιστορία ως ιστορία της πάλης των τάξεων, θα διαφοροποιηθεί αισθητά από την κυρίαρχη μηχανιστική λογική της εποχής του. Συγκεκριμένα στηριζόμενος στον Ένγκελς διαπιστώνει ότι δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι μεγάλοι κοινωνικοί αγώνες πήρανε την μορφή θρησκευτικών ακόμα διαφορών και εξωτερικευθήκανε με συνθήματα και σκοπούς διαφορετικούς ή και αντίθετους προς το πραγματικό τους περιεχόμενο. Και επιμένει στο σημείο αυτό γιατί διαπιστώνει πως η κοινωνική αξία του ταξικού πολέμου δεν μειώνεται καθόλου από το γεγονός ότι η μεγάλη μάζα πολέμησε τους φιλελεύθερους με μοναρχικά σύμβολα.