Προφίλ

Οι επιλογές των εκδόσεων ανέκαθεν υπήρξαν διακριτά πολιτικές και συνεχίζουν να είναι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η φιλολογική αρτιότητα και η αισθητική επάρκεια των εκδιδόμενων τίτλων δεν είναι πάντοτε το ουσιαστικό μας μέλημα.

Ο «Στοχαστής» από τα πρώτα του βήματα στηρίχθηκε στην άποψη ότι όποιος αποδοκιμάζει συλλήβδην το παρελθόν καθίσταται ανίκανος στο να αντιμετωπίσει τα καθήκοντα του παρόντος. Στη βάση αυτής της λογικής, ανέπτυξε και συνεχίζει να αναπτύσσει σημαντική δραστηριότητα στον χώρο του δοκιμίου και της ιστορίας. Σημαντικές στιγμές αυτής της εκδοτικής του δραστηριότητας υπήρξαν στον τομέα των Νεοελληνικών Κειμένων η έκδοση των Ελληνικών Συνταγμάτων 1822-1952 με εισαγωγή τη Συνταγματική Ιστορία της Ελλάδος του Αλεξάνδρου Σβώλου, αλλά και οι δύο τόμοι Προβλήματα του Έθνους και της Δημοκρατίας, με κείμενα του αείμνηστου συνταγματολόγου, που σηματοδοτούσαν την αντίδραση στην κατάλυση της δημοκρατίας με την επικράτηση του αντικοινοβουλευτισμού. Υπό το ίδιο ακριβώς σκεπτικό εκδόθηκε η τετράτομη συλλογή έργων, οι Εκλεκτές Σελίδες, του μεγάλου διανοητή και δασκάλου Δημήτρη Γληνού, και πραγματοποιήθηκε η επανέκδοση έργων όπως Η Αυγή του Ελληνικού Καπιταλισμού και Το Ελληνικό Εμπορικό Ναυτικό κατά τον XVIII Αιώνα, ενός ξεχασμένου, αλλά κατ’ εξοχήν σημαντικού πολιτικού και διανοούμενου, του Σεραφείμ Μάξιμου. Εξ ίσου αξιόλογες υπήρξαν οι παρεμβάσεις στον χώρο της ξένης ριζοσπαστικής πολιτικής σκέψης, με την για πρώτη φορά στην Ελλάδα έκδοση έργων του Αντόνιο Γκράμσι, πολιτικών κειμένων του Μπέρτολτ Μπρεχτ, αλλά και μιας σειράς παλαιότερων και νέων διανοητών που στεγάστηκαν κάτω από τη σειρά της Σύγχρονης Σκέψης. Στον ίδιο κύκλο, εντάσσεται μια ιδιαίτερη, μοναδική στην Ελλάδα σειρά με τίτλο Η Αρμενία και το Αρμενικό Ζήτημα.

Παράλληλα, ως δεύτερο βασικό του άξονα ο «Στοχαστής» έχει και την εστίαση του ενδιαφέροντός του στην έκδοση έργων νέων Ελλήνων συγγραφέων. Οι Σταύρος Λυγερός, Γιώργος Βότσης, Δημήτρης Δεληολάνης, Θάνος Παπαδόπουλος, Μιχάλης Μοδινός, Δημήτρης Κωστόπουλος, Μιχάλης Χαραλαμπίδης και πολλοί άλλοι που πρωτοεκδόθηκαν στον «Στοχαστή», έχουν ενταχθεί δυναμικά στη σειρά των Σύγχρονων Ελλήνων Συγγραφέων.

Στον χώρο της ξένης λογοτεχνίας, εκτός από την έκδοση αρκετών έργων με έντονο ιδεολογικό στίγμα (Νάνι Μπαλεστρίνι, κ.ά.), οι «μεγάλες σταθερές» αποτελούν ισχυρό μας χαρτί με την παρουσίαση έργων από κλασικούς συγγραφείς όπως οι Αρετίνος, Γκόγκολ, Ντιντερό, Μέλβιλλ, Ουάϊλντ, Σέλλεϋ, Στόουκερ, Φρανς ή Χάρντυ.

Στη συνέχεια, τα ενδιαφέροντά μας διευρύνθηκαν ιδιαίτερα στον χώρο της ταξιδιωτικής φιλολογίας, όπου και έχουμε δημιουργήσει μια πολύ αξιόλογη και πλούσια σειρά Ταξιδιών – Ανακαλύψεων, στηριγμένη στα αυθεντικά πρωτότυπα κείμενα και ενισχυμένη με πληθωρικό υλικό στήριξης και κατατοπιστική βιβλιογραφία. Έχοντας διανύσει μια διαδρομή σαράντα ετών και με πάνω από πενήντα τίτλους στο ενεργητικό της, η σειρά αυτή είναι, ίσως, η μόνη συστηματική σειρά του είδους που κυκλοφορεί σε όλη την Ευρώπη.

Ο σχηματισμός μιας Βασικής Βιβλιοθήκης που συγκροτείται τόσο με έργα, σημαντικά στην εξέλιξη της ανθρώπινης σκέψης, όσο και με σύγχρονα κείμενα που διερευνούν σημαντικά ζητήματα και που ανταποκρίνονται σε αυστηρές επιστημονικές προδιαγραφές συνεχίζει να αποτελεί σταθερή στρατηγική επιλογή των εκδόσεων. Ο αναγνώστης, μετά την έκδοση των τριών τόμων των Βασικών Γραμμών της Κριτικής της Πολιτικής Οικονομίας (Grundrisse) του Καρλ Μαρξ, της Δημοκρατίας στην Αμερική του Αλέξη ντε Τοκβίλ, των Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 και Η Καταστροφή της Ελληνικής Αυτοκρατορίας το 1453 του Σερ Έντουιν Πήαρς, του Ρήγα Βελεστινλή του Λουκά Αξελού, του Μανώλη Γλέζου Εθνική Αντίσταση 1940-1945 και της Ιστορίας του Πολιτισμού στην Ευρώπη του Φρανσουά Γκιζό, είναι – ίσως – σε θέση να έχει ένα απτό δείγμα της οπτικής μας.

Παράλειψη θα ήταν να μην τονιστεί η για πρώτη φορά στα ελληνικά δεδομένα δημιουργία ευρείας και συστηματικής οικολογικής σειράς, που ξεκίνησε το 1986 με έργα των Μιχάλη Μοδινού, Λεωνίδα Λουλούδη, Γιάννη Σχίζα και άλλων και συνεχίζεται ως τις μέρες μας έχοντας στο ενεργητικό της σημαντικό αριθμό βιβλίων που καλύπτονται από τους διακριτικούς τίτλους Οικολογία – Οικογεωγραφία και Αγροτική Οικονομία.

Τέλος, ένα σημαντικό κομμάτι του εκδοτικού πεδίου δράσης του «Στοχαστή», ιδιαίτερα τα τελευταία δέκα χρόνια, είναι και το απέραντο πέλαγος της νεοελληνικής ποίησης με δεκάδες τίτλους από αξιόλογους Έλληνες ποιητές όπως η Ιουλία Τολιά, ο Λουκάς Αξελός, ο Γιώργος Γκανέλης, ο Βαγγέλης Χρόνης κ.ά.

Τελευταία, αλλά όχι και μικρότερη πρωτοβουλία αποτελεί η έκδοση του περιοδικού Τετράδια Πολιτικού Διαλόγου Έρευνας και Κριτικής, ενός περιοδικού όπου δημοσιεύονται κατά κανόνα πρωτότυπα άρθρα, μελέτες ή συνεντεύξεις, με στόχο να ενισχυθούν οι προσπάθειες κριτικής αντιμετώπισης της σύγχρονής μας πραγματικότητας και να ανοιχθεί ένας πλατύς δημοκρατικός διάλογος γύρω από την κρίση και τα προβλήματα που αντιμετώπιζε και αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική δημοκρατική και πατριωτική Αριστερά.

Οι δεκαετίες που πέρασαν, σηματοδότησαν ραγδαίες εξελίξεις στον χώρο του βιβλίου και δεν άφησαν αλώβητο κανένα. Η εντυπωσιακή ανάπτυξη της παραδοσιακής ελληνικής βιβλιοπαραγωγής και τα νέα ζητήματα που προέκυψαν από την εισβολή των νέων τεχνολογιών και των οπτικοακουστικών ΜΜΕ, είναι γεγονός και αποτυπώνονται στην συγκέντρωση και συγκεκριμενοποίηση του μεγαλύτερου μέρους της εκδοτικής παραγωγής. Αυτό, άλλωστε, αποτελεί την κυρίαρχη εκδοχή στους περισσότερους κλάδους της βιομηχανίας των ΜΜΕ. Όμως στην βιβλιοπαραγωγή τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Γιατί το κάθε βιβλίο αποτελεί ένα μοναδικό διανοητικό επίτευγμα που μπορεί να αποτελέσει και ένα μοναδικό εκδοτικό επίτευγμα. Σε αυτήν τη «μικρή διαφορά με τις μεγάλες συνέπειες», εξακολουθεί να στηρίζει το πρόγραμμα και την πορεία του ο «Στοχαστής», υπολογίζοντας στην πολιτισμική, πολιτική, κοινωνική, αισθητική και ηθική αξία που κουβαλάει μέσα του το βιβλίο ως κατ’ εξοχήν νοητικό – διαχρονικό πολιτισμικό αγαθό. Και γι’ αυτό και συμπορεύεται με τον σκληρό εκείνο πυρήνα του αναγνωστικού κοινού, που γνωρίζει ότι μπορεί κανείς να συλλογάται καλά, μόνον όταν συλλογάται ελεύθερα.